Người dân quay lại chi tiêu nhiều hơn cho hàng tiêu dùng nhanh, các ‘ông lớn’ đổi chiến lược

Báo cáo phân tích mới đây của CTCK Rồng Việt (VDSC) nhận xét, trong bối cảnh lạm phát cao và hiệu ứng dự trữ hàng tồn kho của nửa cuối năm 2021, giá trị tiêu dùng FMCG (hàng tiêu dùng nhanh) cho thấy mức tăng trưởng khiêm tốn trong Q1/2022, chủ yếu được dẫn dắt bởi giá bán cao hơn.

Tuy nhiên, tăng trưởng sản lượng tiêu thụ FMCG đã phục hồi kể từ quý 2/2022. Cụ thể, sản lượng tiêu thụ FMCG quý 2/2022 ở khu vực thành thị chỉ còn giảm 1,5% so với cùng kỳ năm trước (trong khi sản lượng Q1/2022 giảm 3,5%). Ở khu vực nông thôn, sản lượng ghi nhận tăng 2,8% (trong khi Q1/2022 giảm 2,1%).

Người tiêu dùng bắt đầu quen với việc giá cả tăng

VDSC cho rằng giá bán cao hơn đã làm giảm nhu cầu chi tiêu của người tiêu dùng trong giai đoạn đầu của thời kỳ tăng giá. Tuy nhiên, người tiêu dùng bắt đầu quen với việc giá cả tăng trong Q2/2022, cùng với việc dự trữ hàng tồn kho giảm, dẫn đến họ quay lại chi tiêu nhiều hơn cho hàng FMCG vốn là sản phẩm được tiêu thụ hàng ngày. Trên thực tế, tăng trưởng doanh thu bán lẻ hàng hóa Q2/2022 cao hơn so với Q1/2022.

Mặt khác, trong Q1/2022, các nhà sản xuất FMCG cũng thận trọng về xu hướng tiêu dùng tương lai trong bối cảnh lạm phát cao và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, bằng chứng là chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ở mức thấp trong Q1/2022. Tuy nhiên, chỉ số này đã phục hồi kể từ Q2/2022.

Sau khi bị đại dịch Covid-19 tấn công, gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và lạm phát cao, cần có thời gian để thị trường FMCG Việt Nam phục hồi trở lại. Dựa trên các tín hiệu tăng trưởng trong Quý 2/2022 (ví dụ: doanh số bán lẻ hàng hóa tăng hoặc sự phục hồi của IIP), VDSC tin rằng người tiêu dùng sẽ dần tăng chi tiêu trong nửa cuối năm 2022 khi họ quen với áp lực lạm phát và toàn bộ nền kinh tế mở cửa trở lại.

Ví dụ, sinh viên quay lại trường học hoặc các chuyên gia nước ngoài về Việt Nam làm việc. Ngoài ra, chỉ số tồn kho công nghiệp (III) đồ ăn và đồ uống có xu hướng giảm trong nửa đầu năm 2022 trong khi chỉ số IIP đã phục hồi kể từ quý 2/2022. Đây là tín hiệu tích cực cho sự phục hồi của tiêu dùng. Do giá bán trung bình cao hơn, tăng trưởng doanh thu của các nhà sản xuất FMCG dự kiến sẽ được thúc đẩy trong nửa cuối năm 2022 trở đi.

Theo các chuyên gia của Rồng Việt, mặc dù giá cả hàng hóa vẫn đang giao dịch ở mức cao so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng nó đã cho thấy xu hướng giảm so với mức đỉnh của tháng 3/2022. Hơn nữa, xu hướng giảm của Chỉ số Baltic Dry (BDI) cũng giúp giảm bớt áp lực chi phí gia tăng đối với nguyên liệu thô nhập khẩu như lúa mạch hoặc ngũ cốc. Do đó, VDSC kỳ vọng gánh nặng tăng chi phí sẽ giảm bớt kể từ nửa cuối năm 2022 trở đi.

Chuyển động của các “gã khổng lồ”

Trong cùng bối cảnh thách thức của lạm phát do chi phí đẩy trong nửa đầu năm 2022, hiệu quả kinh doanh của các nhà sản xuất FMCG có sự phân hóa. Cụ thể, những công ty bị thiệt hại trong đại dịch Covid-19 hoặc chủ động phòng ngừa rủi ro giá hàng hóa tăng như CTCP Hàng Tiêu Dùng Masan (Upcom: MCH), Sabeco (HSX: SAB) hay KIDO Group (HSX: KDC) cho thấy khả quan trong tăng trưởng kinh doanh.

Ngược lại, những công ty phụ thuộc nhiều vào biến động giá cả hàng hóa như Cholimex (Upcom: CLX) hay Bibica (HSX: BBC) lại cho thấy kết quả kinh doanh yếu kém trong 6T2022.

Nhìn chung, theo Fiinpro, tổng doanh thu 6T2022 của các nhà sản xuất FMCG gần như không đổi so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, tỷ suất lợi nhuận 6T2022 cải thiện so với con số của 6T2021.

“Chúng tôi tin rằng những gã khổng lồ trong ngành hàng tiêu dùng nhanh có khách hàng trung thành của họ, cùng với ASP cao hơn, dẫn đến tổng giá trị bán hàng vẫn tăng trưởng, tuy ở mức thấp. Bên cạnh đó, những gã khổng lồ này cũng tối ưu hóa hiệu quả cơ cấu chi phí nhờ lợi thế kinh tế nhờ quy mô, dẫn đến biên lợi nhuận cải thiện nhẹ, bù đắp cho hoạt động yếu kém của các nhà sản xuất FMCG nhỏ hơn. Do đó, tỷ suất lợi nhuận của ngành FMCG được cải thiện” – VDSC nhận định

Quan sát của VDSC cho thấy, các nhà sản xuất FMCG đang thực hiện những thay đổi trong chiến lược của mình với mục đích thích ứng với lạm phát. Cụ thể, một số gã khổng lồ như Masan Group (HSX: MSN) hay Sabeco (HSX: SAB) đang cơ cấu lại mạng lưới phân phối, cơ cấu danh mục sản phẩm hoặc chuyển dịch nguồn lực kinh doanh để tiếp cận hành vi mới của người tiêu dùng. Ví dụ, Masan đã phát triển một thương hiệu giá cả phải chăng mới (tên là Beng’s) cho những khách hàng có thu nhập bị ảnh hưởng bởi lạm phát cao.

Về dài hạn, VDSC tin rằng ngành hàng tiêu dùng nhanh Việt Nam sẽ tăng trưởng bền vững, được hỗ trợ bởi (1) dân số Việt Nam gia tăng mặc dù ở mức khiêm tốn (khoảng 1% mỗi năm theo World Bank); (2) Những người dưới 40 tuổi – là những người ưa thích các sản phẩm FMCG nhiều hơn những nhóm người khác – chiếm hơn 60% tổng dân số Việt Nam.

Với bản chất là hàng tiêu dùng thiết yếu, VDSC cho rằng vẫn còn dư địa tăng trưởng lớn để các nhà sản xuất FMCG khai thác trong tương lai. Mặt khác, mức tiêu thụ FMCG ngày càng tăng ở khu vực nông thôn cũng là một yếu tố sáng giá. Theo VDSC, những công ty có mạng lưới phân phối bao phủ cả nông thôn và thành thị sẽ có hiệu quả hoạt động tốt hơn các công ty cùng ngành.