Vì sao ngân hàng ”ngóng từng ngày” được nới hạn mức tín dụng?

Cổ phiếu ngân hàng là nhóm có diễn biến tích cực nhất trong những tuần gần đây khi cả giá và thanh khoản đều tăng vượt trội so với thị trường chung. Một những yếu tố chính giúp nhà đầu tư lạc quan về nhóm cổ phiếu ”vua” đến từ kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ nới hạn mức tín dụng cho các ngân hàng vào cuối quý III này.

Thực tế, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc phổ biến, giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm diễn ra vào sáng ngày 26/8, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết: Chậm nhất là đầu tuần này sẽ thông báo về hạn mức tăng trưởng tín dụng điều chỉnh trong khoảng còn lại của mục tiêu 14% để thuận tiện cho việc triển khai thực hiện gói hỗ trợ lãi suất 2%, cũng như đáp ứng nhu cầu vốn để thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Việc nới ”room” tín dụng có ý nghĩa quan trọng đối với các ngân hàng khi hầu hết đều đã sử dụng hết hạn mức được cấp hồi đầu năm. Trong bối cảnh thu nhập từ lãi cho vay vẫn là nguồn thu chính với tỷ trọng đóng góp trong khoảng 70 – 80% tổng nhập hoạt động, ”room” tín dụng là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và lợi nhuận của các nhà băng.

Theo lãnh đạo ABBank, đến hết tháng 6/2022, ngân hàng này đã sử dụng 99% hạn mức tín dụng được NHNN thông báo từ đầu năm và đã gửi công văn xin nới ”room” lên cơ quan quản lý.

Tính đến hết tháng 6, dư nợ cho vay khách hàng của Vietcombank đã tăng tới 14,6%. Nếu cộng thêm cả trái phiếu, tăng trưởng tín dụng của ngân hàng này ước tính đạt gần 14,4%, vượt khá xa so với hạn mức 10% được tạm cấp. Trong khi đó, Agribank cũng đã dùng hết 6% trong tổng số 7% ”room” tín dụng được phân bổ, còn BIDV cũng sử dụng hết 90% hạn mức ngay từ cuối tháng 5.

Bên nhóm tư nhân, tình trạng còn này còn căng thẳng hơn khi nhiều ngân hàng thậm chí còn hết ”room” ngay từ đầu quý II.

Tại HDBank, tăng trưởng tín dụng 6 tháng nhanh hơn gấp đôi cùng kỳ và đã tiệm cận hạn mức được cấp. MB, Eximbank và SHB cũng trong tình trạng tương tự.

Để khắc phục tình trạng cạn ”room”, nhiều ngân hàng chuyển sang tập trung cho vay ngắn hạn để lấp đầy hạn mức tín dụng đã được cấp trong thời gian chờ đợt điều chỉnh hạn mức mới, đồng thời giảm lượng trái phiếu doanh nghiệp nắm giữ và hạn chế tín dụng bất động sản để có thêm dư địa cho vay.

Chứng khoán Bảo Việt cho biết Techcombank đã giảm giá trị nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp từ 76,8 nghìn tỷ cuối quý I xuống còn 49,3 nghìn tỷ để có hạn mức tín dụng cho cho vay khách hàng. Còn theo ước tính của Chứng khoán SSI, TPBank cũng đã chủ động giảm 4.300 tỷ số dư trái phiếu doanh nghiệp để dành ”room” cho tăng trưởng tín dụng trong thời gian đầu quý III/2022. Quy mô trái phiếu doanh nghiệp trong quý II cũng ghi nhận xu hướng giảm tại MB, VietinBank, Vietcombank và MSB.

Theo Phó Tổng giám đốc VPBank Lưu Thị Thảo, ”room” tín dụng không chỉ là vấn đề của VPBank mà cũng là “nỗi đau đầu” của rất nhiều ngân hàng trong hệ thống. VPBank kỳ vọng quyết định của NHNN về việc phân bổ ”room” tín dụng cho các NHTM sẽ sớm được thông qua và công bố.

Lãnh đạo VPBank cho biết, nếu không có ”room”, ngân hàng phải xem xét ưu tiên cho phân khúc khách hàng chiến lược, còn tín dụng đối với doanh nghiệp cũng là một bài toán nan giải. Những cam kết như cam kết thanh toán quốc tế ngân hàng cũng sẽ ưu tiên, còn những cam kết có thể trễ được thì ngân hàng đành phải nói không với khách hàng.

Thực tế, do NHNN chưa cấp thêm ”room”, tăng trưởng tín dụng đã chững lại rõ rệt trong nửa đầu quý III. Tính đến 15/08/2022, tín dụng tăng hơn 9,6%; trong gần 1 tháng rưỡi, tín dụng chỉ tăng thêm gần 0,3 điểm % – rất thấp so với mức tăng bình quân 1,6%/tháng trong nửa đầu năm.

Theo đánh giá của các chuyên gia FiinGroup, NHNN vẫn đang điều hành dựa trên hạn mức tín dụng đã cấp từ đầu năm (14%) và trên thực tế, đa phần các ngân hàng đã sử dụng hết ”room” được cấp, cho thấy bức tranh tăng trưởng tín dụng 6 tháng cuối năm có thể rất khác biệt với nửa đầu năm. Lợi thế tăng trưởng cuối năm sẽ thuộc về những ngân hàng được cấp thêm ”room” tín dụng trong đợt tới.

Cụ thể, từ đầu năm, NHNN không giao hết chỉ tiêu 14% tăng trưởng tín dụng mà chỉ giao khoảng 11,5% ”room”, phần còn lại (khoảng 3,5%) sẽ ưu tiên tăng trưởng tín dụng cho những ngân hàng hội tụ được 3 tiêu chí: (i) có hệ số an toàn vốn cao (ii) có tỷ lệ cho vay vào lĩnh vực bất động sản thấp, (iii) có tỷ trọng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp thấp và hỗ trợ NHNN trong việc xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém, giảm lãi vay cho khách hàng bị ảnh hưởng dịch Covid-19.