WinCommerce và Bách Hóa Xanh: Bên mở rộng 800 cửa hàng, bên tiếp tục tái cấu trúc

Tại thời điểm lấn sân vào mảng bán lẻ (cuối năm 2019), Masan Group ( HoSE: MSN ) nhận định đây là lĩnh vực hấp dẫn khi thị trường còn khá phân mảnh và hoạt động thiếu hiệu quả. Kênh thương mại truyền thống chiếm tỷ trọng lớn trong tổng doanh số bán lẻ nhu yếu phẩm khiến thị trường bán lẻ bị phân mảnh. Đồng thời, Masan Group tin rằng 1 cuộc cách mạng về bán lẻ hiện đại đang diễn ra và bùng nổ tại Việt Nam khi tốc độ đô thị hóa đạt mốc 50% và tầng lớp trung lưu (với mức thu nhập bình quân đầu người từ 5.000 USD) thực sự xuất hiện. Các hình thức mua sắm hiện đại dự kiến sẽ chiếm 30% thị trường bán lẻ trong tương lai gần từ mức 8-10%. Những nhận định và lòng tin của tập đoàn về thị trường bán lẻ hàng nhu yếu phẩm vẫn còn nguyên vẹn cho đến hiện nay.

Tuy nhiên thực tế cho thấy các chuỗi bán lẻ như WinMart, WinMart+ hay Bách Hóa Xanh đều đang chật vật để đạt tới điểm hòa vốn và tiến tới có lãi. Các chuỗi sau thời gian tái cấu trúc đều có xu hướng quay trở lại việc mở thêm cửa hàng để tăng độ phủ, doanh số, thị phần, tiết giảm chi phí chung trên mỗi đơn vị cửa hàng và tiến tới có lợi nhuận.

WinCommerce (WCM), đơn vị thành viên của Masan Group đang sở hữu chuỗi WinMart và WinMart+, đặt mục tiêu khai trương 800 cửa hàng mới trong nửa cuối năm 2022 nhằm mở rộng mạng lưới bán lẻ, trong đó có hơn 100 cửa hàng đi theo mô hình nhượng quyền. Đơn vị này cũng sẽ ra mắt cửa hàng đa tiện ích trong chiến lược Point of Life mắt vào quý III. Đây sẽ là các cửa hàng mới tích hợp đa dạng sản phẩm và dịch vụ của Masan Group (hiện có và sắp được công bố) để tạo nền tảng cho đà tăng trưởng sau này.

Từ đầu năm 2022 đến nay, WCM tiếp tục mở rộng quy mô khi khai trương 5 siêu thị WinMart và 301 siêu thị mini WinMart+, nâng tổng số siêu thị WinMart lên 127 và WinMart+ lên 2.873 điểm bán.

Về dài hạn, Masan Group còn đặt mục tiêu mở 30.000 cửa hàng mini mall – trên toàn quốc cho đến 2025 (10.000 điểm bán offline và 20.000 điểm bán nhượng quyền), phục vụ 30-50 triệu khách hàng, doanh thu 7-8 tỷ USD mỗi năm, độ phủ địa lý 50% thị phần và biên EBIT (lợi nhuận trước lãi và thuế) 10%. Mô hình mini mall này sẽ tích hợp các sản phẩm, dịch vụ phục vụ các nhu cầu cơ bản, nhu cầu tài chính và nhu cầu tiêu dùng trải nghiệm (lifestyle) tại một điểm bán WinMart+ duy nhất

Về kết quả kinh doanh, lũy kế 6 tháng đầu năm, doanh thu WCM đạt 14.305 tỷ đồng, giảm 1,1% và lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao (EBITDA) là 315 tỷ đồng, tăng 5,7% so với cùng kỳ năm trước. Tinh riêng quý II, doanh thu giảm 3%, biên EBITDA giảm xuống còn 2,2%.

Trong đó, WinMart+ ghi nhận doanh thu 9.528 tỷ đồng, đi ngang so với mức nền cao của cùng kỳ năm trước. Nếu loại bỏ tác động do người tiêu dùng tích trữ hàng hóa diễn ra vào quý II/2021, doanh thu WinMart+ tăng lần lượt 5,3% trong nửa đầu năm 2022 và 6,7% vào quý II năm nay.

Còn doanh thu của WinMart là 4.708 tỷ đồng trong 6 tháng, giảm 3,4% so với cùng kỳ. Cụ thể, các siêu thị cũ ghi nhận doanh thu 4.515 tỷ đồng, giảm 5,7% so với cùng kỳ năm trước. Doanh thu các siêu thị mở mới trong năm 2021 và 2022 đạt 193 tỷ đồng.

Chuỗi Bách Hóa Xanh sẽ tiếp tục xả kho đóng thêm cửa hàng

Ngược lại, chuỗi bán lẻ Bách Hóa Xanh của Đầu tư Thế Giới Di Động ( HoSE: MWG ) đang đóng hàng loạt cửa hàng trong thời gian qua. Ở thời điểm 2/8, số cửa đang là 1.749, tức đã giảm khoảng 391 cửa hàng kể từ tháng 4. MWG cho biết sẽ tiếp tục rà soát xử lý theo từng nhóm cửa hàng, dự kiến vận hành 1.700 – 1.800 cửa hàng vào cuối quý III.

Ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch MWG cho biết trong năm 2022, chiến lược của Bách Hóa Xanh là tạm ngưng mở mới để tập trung cải thiện quản trị, tăng trải nghiệm khách hàng, chất lượng dịch vụ thu hút người dùng và tối ưu nền tảng quản trị back-end bằng hệ thống tự động. Bước lùi này nhằm chuẩn bị cho chiến lược mở rộng “thần tốc” ra toàn quốc từ 2023.

Có thể nói, chiến lược của MWG với chuỗi bán lẻ của mình rất giống với chiến lược tái cơ cấu của WCM vào năm 2020. Khi tiếp nhận WCM, Masan Group tiếp nhận khoản lỗ hơn 100 triệu USD trong khi chưa có nhiều kinh nghiệm vận hành trong lĩnh vực bán lẻ khiến lợi nhuận của tập đoàn này giảm về mức thấp nhất trong vòng 6 năm trước đó.

Trong bối cảnh lợi nhuận giảm, Masan Group thời điểm đó đã chọn hy sinh thị phần để có thể hòa vốn trong một năm. Cụ thể, ngay năm đầu tiên tiếp quản, công ty đóng cửa hơn 700 siêu thị mini WinMart+, tái cấu trúc chuỗi cung ứng để tăng hiệu quả quy trình logistics và luân chuyển hàng hóa, cũng như tinh gọn danh mục hàng hóa để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, đặt trọng tâm vào người tiêu dùng thay vì thúc đẩy doanh số.

Tương tự, từ đầu tháng 4, Bách Hóa Xanh triển khai diện rộng việc thay đổi layout (sắp xếp) cửa hàng, tiện lợi và thân thiện với khách hàng cũng như nhân viên. Tính đến hết tháng 6 năm nay, MWG đã hoàn tất layout gần 1.500 cửa hàng

Đến quý IV, doanh nghiệp dự kiến cơ bản hoàn tất tự động hóa nền tảng back-end bao gồm dự báo mua hàng, tối ưu hóa danh mục sản phẩm kinh doanh cho từng loại cửa hàng, cảnh báo và kiểm soát thất thoát, tinh gọn quy trình vận hành… và nâng cấp chất lượng dịch vụ một cách vượt trội. Đến tháng 7, doanh nghiệp có thể cơ bản hoàn tất thay layout (sắp xếp) mới cho toàn bộ cửa hàng hiện hữu, doanh thu bình quân đạt 1,2 tỷ đồng/cửa hàng.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, chuỗi Bách Hóa Xanh đã đóng góp 12.800 tỷ đồng, tỷ trọng 18,1% vào tổng doanh thu của MWG và giảm 4% so với cùng kỳ năm trước. Riêng quý II, doanh số giảm 8% so với cùng kỳ năm trước (năm ngoái tăng cao nhờ hưởng lợi dịch bệnh Covid-19) và tăng 12% so với quý I.

Tính đến cuối năm 2021, chuỗi bán lẻ của MWG lỗ lũy kế gần 5.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu đạt 7.852 tỷ đồng trong khi vốn góp chủ sở hữu là 12.801 tỷ đồng.

Sản lượng hàng hóa bán ra, số lượt khách và doanh thu của chuỗi liên tục tăng từ tháng 4 đến nay và dự kiến sẽ duy trì trong quý III, bất chấp việc hoạt động kinh doanh của chuỗi bị gián đoạn do nâng cấp cửa hàng và đóng các điểm bán không hiệu quả. Đơn vị cũng đặt mục tiêu doanh thu 1,3 tỷ đồng/cửa hàng có thể đến ngay trong quý III, sớm hơn kỳ vọng ban đầu của công ty là vào cuối năm 2022.