‘Vải thiều là niềm tự hào của Việt Nam’

Ông George Burchett, nhà báo từ Australia có mặt tại sự kiện bày tỏ niềm yêu thích với vải thiều. Được mời phát biểu tại sự kiện, ông cho biết: “Đây là loại trái cây ưa thích của tôi, giống như món quà được ban xuống từ thiên đường”.

Ông cho biết giá của vải thiều ở đây Việt Nam rất rẻ khi so với giá bán ở Sydney. Quy trình logistics phức tạp khiến giá cả tăng cao. Nến như Australia có khí hậu nhiệt đới, có các loại quả như chuối, xoài, thì Việt Nam lại có một thương hiệu rất đặc biệt – vải thiều Việt Nam.

“Ở Australia có cộng đồng người Việt đông đảo. Ẩm thực Việt Nam cũng rất được ưa thích ở quốc gia này”, nhà báo này cho biết. Ông nhấn mạnh cần đẩy mạnh hình ảnh vải thiều trong mối liên hệ với hình ảnh Việt Nam, là thương hiệu gắn với văn hóa Việt.

“Vải thiều vừa đảm bảo thẩm mỹ, vừa đẹp vừa ngon, vừa với khẩu vị mọi người. Cần truyền tải hình ảnh vải thiều Việt Nam tới thế giới, đi cùng với sự gia tăng vị thế, văn hoá du lịch của Việt Nam trên trường quốc tế. Qua đó, vải thiều không chỉ góp phần vào xuất khẩu mà còn tăng cường hìnnh ảnh Việt Nam”, ông nói.

Một nhà báo Mỹ khác cho biết vải thiều Bắc Giang đã bày bán tại các siêu thị Mỹ. “Trước khi đến Việt Nam, tôi chưa bao giờ được thưởng thức vải. Tôi chỉ mới có cơ hội ăn vải tuần trước, hôm nay là lần thứ hai, rất tươi, ngon và sẽ cố gắng thử nhiều loại hơn. Ở Mỹ, chúng tôi có thanh long, đồ uống từ thanh long. Trong tương lai, tôi hy vọng sẽ ngày càng nhiều người Mỹ được thưởng thức vải Việt Nam”, bà chia sẻ.

Cũng trong khuôn khổ toạ đàm, Đại sứ Palestine tại Việt Nam, ông Saadi Salama chia sẻ về quả vải thiều Việt Nam và những gợi ý để loại nông sản này có thể đến được với nhiều quốc gia hơn nữa, nhất là thị trường Trung Đông.

Theo vị đại diện này, vải thiều là một loại trái cây dần thành trở thành niềm tự hào của Việt Nam nói riêng, thế giới nói chung. Ông gửi lời chúc mừng Việt Nam đã có loại trái cây mang đi khắp thế giới. “Tôi cũng tự hào khi quả vải Việt Nam đã xuất hiện trên thị Palestine với 2 loại vải tươi và vải đóng hộp (chế biến) và mong rằng quả vải Việt Nam không chỉ xuất hiện ở Trung Đông mà còn hướng đến thị trường châu Âu như Paris… “, ông Saadi Salama nói.

Bên cạnh đó, vị đại diện lưu ý thêm, một điều có thể thấy trên các cửa hàng ở Trung Đông là đều có chữ Halal (Chứng nhận xác nhận rằng sản phẩm nào đó đạt yêu cầu về các thành phần và hội đủ điều kiện trong sản xuất và đáp ứng yêu cầu Tiêu chuẩn Halal).

“Hôm nay tôi đi tham quan các gian hàng vải Việt Nam và thấy bao bì tốt, trưng bày tuyệt vời, nhưng có điều là không thấy hộp nào có chữ Halal. Tất nhiên điều này có thể cần cả lộ trình và tôi hy vọng sẽ sớm thấy điều đó”, ông nói.

Đại diện Palestine đã sống ở Việt Nam gần 10 năm và nhận thấy quả vải Việt Nam đã có nhiều thay đổi về chất lượng và số lượng, điều đó có những thuận lợi và thử thách. Thử thách là trong thời gian ngắn 2 tháng có thể xuất khẩu sản phẩm đi khắp nơi trên thế giới trong điều kiện phải tươi. Vì vậy, theo ông, các cơ quan cần có sự chuẩn bị từ trước với đối tác, doanh nhân nước ngoài để có hợp đồng mua vải trước khi tới mùa để thuận lợi trong khâu vận chuyển tới các nước trên thế giới.

Trả lời câu hỏi về thuận lợi và khó khăn của địa phương, doanh nghiệp khi xuất khẩu vài thiểu, ông Nguyễn Đức Hưng – Giám đốc Công ty Toàn Cầu cho biết, các đơn vị, tổ chức hiện nay chỉ tập trung vào quả vải tươi. Tuy nhiên, số lượng được phép xuất khẩu chưa cao do thời gian bảo quản chỉ tối đa 40 ngày, rất khó để đưa vải đến các thị trường xa hơn. Vì vậy, địa phương, người dân và doanh nghiệp cần có sự đồng bộ giải pháp phát triển và cải thiện sản phẩm xuất khẩu.

Hiện, Việt Nam đã làm rất tốt công tác canh tác, cho phép tự canh tự tác, tức người dân có thể tự do trồng trọt, phát triển sản phẩm. Từ đó, chất lượng sản phẩm được nâng cao hơn nhiều. Thứ hai, nhà nước cũng mở cửa thị trường, tạo nhiều điều kiện thuận lợi để đưa vải thiều đến các thị trường quốc tế.

Theo ông, Việt Nam cũng đang tập trung vận chuyển vào hàng không và đường thủy. Thế nhưng, vận chuyển đường thủy gặp khó khăn khi muốn tiếp cận thị trường xa. Do đó, các doanh nghiệp có thể nghĩ đến đến đường sắt để hướng tới thị trường châu Âu. Trong khi đó, ở những thị trường hiện nay, chúng ta chỉ cần phát huy chất lượng.

“Một lợi thế khác là chúng ta có nhiều sản phẩm chế biến từ vải thiều, có khả năng bảo quản dài hạn hơn như quả đông lạnh”, ông nói. Hiện doanh nghiệp này đang nghiên cứu loại sản phẩm có thể bảo quản đến hai năm nhưng chi phí sản xuất rất cao. Ví vậy, đơn vị cũng phát triển thêm các sản phẩm đóng hộp, hướng tới tạo nên hệ thống đồng bộ, đưa ra sự lựa chọn đa dạng hơn, thay vì chỉ có vải tươi. Miễn sao, các cơ sở vẫn giữ được hồn cốt của sản phẩm và được sản xuất bằng công nghệ hiện đại, ông Hưng nói thêm.

Ông Nguyễn Khắc Tiến, Chủ tịch HĐQT công ty cổ phần AMEII Việt Nam chia sẻ, doanh nghiệp này triển khai nhiều giải pháp, mục tiêu quan trọng nhất là đảm bảo tính tươi ngon của sản phẩm, và đến tay khách hàng nhanh nhất.

Theo đó, các chương trình liên kết với bà con nông dân được thực hiện chặt chẽ. Công ty tổ chức chuỗi liên kết, hình thành hợp tác xã, đảm bảo quy trình trồng, chăm sóc, sản phẩm tưoi ngon và chất lượng tốt nhất, phù hợp với các thị trường.

Thứ hai, doanh nghiệp đảm bảo thời gian thu hoạch, vận chuyển về nhà máy nhanh nhất để đảm bảo độ tươi của vải, thường thu hoạch vào sáng sớm, ngay sau khi thu hoạch sẽ đưa vào đóng gói, chế biến để giữ nguyên độ tươi ngon.

Với công nghệ sơ chế, chế biến, yếu tố quan trọng nhất là phù hợp với từng thị trường riêng như Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Châu Âu… Mỗi thị trường sẽ có một lộ trình được điều chỉnh phù hợp khi đưa sản phẩm tới khách hàng.

Ông Tiến đánh giá cao sự ủng hộ và đồng thuận từ các cơ quan quản lý đã quyết liệt trong chỉ đạo. Ông lấy ví dụ trong vụ xuất khẩu vải thiều sang Nhật Bản ngay giữa dịch Covid-19, doanh nghiệp không thể tiếp cận trực tiếp vùng vải, bà con nông dân, nhưng có sự hỗ trợ, chỉ đạo xuyên suốt của các cán bộ Nhà Nước, địa phương đã giúp công tác kết nối thông suốt.

Sau hai bài tham luận của đại diện Bắc Giang và Hải Dương, diễn đàn tiếp tục với toạ đàm “Lời giải cho bài toán xuất khẩu vải thiều Việt Nam”, dưới sự điều phối của ông Nguyễn Quốc Toản – Cục trưởng Cục Chế biến và Thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

Nội dung tọa đàm tập trung vào các vấn đề chính là việc đáp ứng tiêu chuẩn vải thiều vào các thị trường và các giải pháp mở rộng thị trường và tăng sản lượng xuất khẩu vải thiều.

Mở đầu phiên toạ đàm, ông Phạm Văn Dũng – Giám đốc HTX Hồng Xuân, Bắc Giang chia sẻ về điểm khác biệt trong quy trình canh tác đối với những lô hàng vải thiều xuất đi châu Âu và Mỹ so với canh tác truyền thống.

Theo ông Dũng, ở quy trình truyền thống, bà con nông dân sản xuất theo quy trình tự nhiên, thậm chí không theo quy trình nào. Còn hiện nay, khi xuất khẩu thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu, người nông dân phải tuân theo quy định bên nhập khẩu, bên cạnh các quy trinh như Vietgap, Globalgap.

Về quy trình kỹ thuật chăm sóc, vườn trồng phải sạch, không để dịch bệnh, ô nhiễm vườn trồng; không chăn thả quanh vườn trồng, phân bón phải tốt, hữu cơ.

Riêng với thuốc bảo vệ thực vật phải áp dụng đúng quy trình, lịch hạn như thế nào… đặc biệt không được dùng thuốc có thành phần cấm trên cây ăn quả.

Về phương pháp thu hoạch: khi thu hoạch phải tuân thủ vệ sinh; dụng cụ thu hoạch, đựng quả vải phải sạch sẽ, không có tác nhân gây bệnh. Các quy trình làm xong phải có nhật ký chăm sóc từ bất cứ công việc kỹ thuật gì như bón phân, tưới nước và chịu sự quản lý của các ngành chức năng đến kiểm tra, kiểm soát.

Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình thực hiện đúng quy trình và bảo quản quả vải, ông Dũng cho biết, những năm 2007 khi mới áp dụng quy trình Vietgap, hợp tác xã phải động viên bà con không chăn nuôi, hoặc chuyển chăn nuôi sang khu vực khác để không ảnh hưởng vườn trồng. Bên cạnh đó là quy trình ghi chép nhật ký. Bà con nông dân gặp khó khăn trong việc ghi chép nhật ký cũng như về sử dụng thuốc đúng liều lượng, cách ghi chép…

“Quy trình bảo quản cũng gặp khó khăn. Hiện nay chúng tôi đã được hỗ trợ kho để vận chuyển, sơ chế, tuy nhiên chúng tôi mong muốn có thể đảm bảo trường hợp vải chín chưa tiêu thụ hết sẽ cần các phương án chuyên sâu hơn như sấy lạnh hay sấy công nghệ cao để khi xong vụ vẫn còn sản phẩm xuất cho khách thị trường”, đại diện Bắc Giang cho hay.

Các đại biểu quốc tế từ gần 20 cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, các đại sứ quán cũng có cơ hội trải nghiệm quả vải thiều tươi tại buổi trải nghiệm.

Nhiều đại biểu quốc tế cho biết đây là lần đầu tiên họ được thưởng thức quả vải dù đã đến Việt Nam một thời gian. Các đại biểu thích thú với phần trải nghiệm thú vị này, và cho biết sẽ giới thiệu loại quả đặc sản Việt Nam cho những người bạn bè, đồng nghiệp, đối tác và cộng đồng doanh nghiệp bán lẻ, nhập khẩu tại đất nước mình.

Ông Wibar, cán bộ đại sứ Saudi Arabia cho biết : “Tôi đã có cơ hội thưởng thức vải một vài lần, nhưng cảm thấy rất ấn tượng với hương vị, vị ngon ngọt của quả vải Thanh Hà chính gốc giới thiệu tại sự kiện”. Ông đánh giá Việt Nam có nhiều cơ hội xuất khẩu loại quả này, muốn kết nối vải Thanh Hà tới thị trường Ả Rập. Trước đó, Saudi Arabia có nhập khẩu nông sản từ Thái Lan, Ấn Độ… nhưng ko nhiều, đang nhắm tới thị trường Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Hamid Mosadeghi, Thư ký thứ nhất Đại sứ quán Iran, chia sẻ đã thưởng thức vải thiều Việt Nam ở Malaysia. Lúc đó ông đã ấn tượng với vị ngon đặc biệt của loại đặc sản Việt Nam, Hôm nay ông càng thích thú khi lần đầu tiên được ăn quả vải thiều Bắc Giang đúng mùa, tươi ngon mới hái ngay tại Hà Nội và thấy còn ngon hơn nhiều.

Sau các bài tham luận mang đến bức tranh tổng quát hơn con đường phát triển của quả vải thiều tại Hải Dương, Bắc Giang, chương trình chuyển sang phần tiếp theo là buổi trải nghiệm sản phẩm thực tế dành cho các đại biểu.

Tại buổi trải nghiệm, Ban tổ chức giới thiệu về quy trình, quy cách trồng quả vải thiều sạch và đạt chất lượng, sản lượng cao. Bên cạnh quả vải tươi, khu trải nghiệm còn có các sản phẩm chế biến khác như vải đóng hộp, nước vải.

Ông Phan Thế Tuấn – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang nhận định, sự kiện có ý nghĩa lớn, kết nối hỗ trợ địa phương và quảng bá sâu rộng nông sản đến thế giới. Những năm gần đây, tỉnh phát triển toàn diện trong công tác sản xuất và thúc đẩy tiêu thụ nông sản trong nước và quốc tế.

Với vị trí địa lý có tiềm năng lớn, khí hậu đặc trưng, ít thiên tai, Bắc Giang có rất nhiều tiềm năng để trồng trọt. Đến nay, tỉnh có 300.000 ha đất trồng nông nhiệp với 155 sản phẩm đặc trưng. Trong đó, đất trồng vải thiều lên đến 28.000 ha. Sản phẩm được xuất ra Mỹ, Australia, Hàn Quốc, Lào, Singapore…

Lãnh đạo địa phương đồng hành cùng người dân trồng, xây dựng chiến lược sản xuất và tiêu thụ vải thiều. Tỉnh lấy chất lượng vải là tiêu chí phát triển bền vững, đảm bảo chất lượng vượt trội và sạch sẽ, an toàn.

Đến nay, sản lượng vải thiều của tỉnh đã đạt mức 125.000 tấn, trong đó có lượng lớn đạt an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và Global GAP, vải được xuất ra thị trường quốc tế. Riêng Trung Quốc, tỉnh có 109 mã nông sản với sản lượng hàng nghìn tấn.

Năm 2022, rét kéo dài, mưa đều, điều kiện thuận lợi, do đó, vải thiều có chất lượng cao hơn. Năm nay là năm vải thiều Bắc Giang có chất lượng cao nhất từ trước đến nay, quả to, cùi dày, hạt nhỏ.

Theo ông Phan Thế Tuấn, Bắc Giang coi trọng tất cả thị trường, cả trong nước và ngoài nước. Với thị trường nội địa, tỉnh tích cực đưa tới các doanh nghiệp, siêu thị… Trên trường quốc tế, địa phương xuất khẩu vải thiều đến đến 30 quốc gia, trong đó cao nhất là Trung Quốc và nhiều quốc gia tiềm năng khác như Singapore, Nhật Bản, Các Ttiểu vương quốc ẢRập…

Tỉnh cũng kết hợp thương mại truyền thống và hiện đại, đưa vải thiều lên các sàn thương mại điện tử và các kênh mạng xã hội.

Những ngày ngày, thị trường địa phương đã rất sôi động. Chính quyền địa phương và người dân đã chủ động kết nối với các doanh nghiệp. Đến nay, vải thiều Bắc Giang đã thu hoạch 200.000 tấn. Các cấp các ngành luôn sẵn sàng sản xuất vải chất lượng cao, đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác sản xuất và tiêu thụ.

Ông cũng cho biết, Bắc Giang mong nhận được sự quan tâm của nhiều cơ quan truyển thông, doanh nghiệp và chính quyền địa phương để đưa vải thiều Bắc Giang đến gần người dân, thúc đẩy đưa đặc sản chinh phục thị trường quốc tế. Ông cũng hy vọng các tổ chức quốc tế giới thiệu để đưa nông lâm sản tỉnh phổ biến hơn.

Chia sẻ câu chuyện về con đường phát triển bền vững của vải thiều Hải Dương, Ông Trần Văn Quân – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương mang đến bài tham luận với chủ để “Sẵn sàng, đảm bảo chất lượng đưa vải thiều Việt Nam ra thế giới”.

Hải Dương nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, thuận lợi giao thương phát triển kinh tế. Tỉnh có 60% diện tích đất nông nghiệp, 70% dân số sống ở nông thôn, đất đai màu mới… cùng nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá tập trung quy mô lớn.

Hàng năm, tỉnh sản xuất 2 triệu tấn nông sản. Trong đó, nổi bật là sản phẩm vải thiều Thanh Hà thơm ngon, nổi tiếng. Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác lập kỷ lục Việt Nam cho “Cây vải thiều lâu năm nhất (cây vải tổ)” cho cây vải tổ Thúy Lâm tại đây. Vải Thanh Hà cũng đạt top 10 nhãn hiệu nổi tiếng, được bình chọn là tinh hoa đặc sản 3 miền.

Toàn tỉnh hiện có trên 9 nghìn hecta trồng vải, thu hoạch 60 nghìn tấn mỗi năm. Trong đó có 50% sản lượng vải thiều được tiêu dùng trong nước, 40% xuất khẩu tới các thị trường truyền thống, 10% xuất khẩu tới các thị trường cao cấp như Mỹ, Nhật Bản…

“Chúng tôi hướng tới xây dựng thương hiệu vải thiều chất lượng toàn cầu”, ông Quân nhấn mạnh. Để sẵn sàng, từ nhiều năm, tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp tập trung xây dựng các vùng chất lượng cao, phục vụ xuất khẩu.

Về chọn giống, tỉnh hợp tác với các cơ quan khoa học để ra các giống mới, đa dạng hoá các loại sản phẩm, như vải u trứng, vải u hồng… khác biệt. Vải thiều chính vụ xuất khẩu trên 30 nghìn tấn.

Về ứng dụng khoa học kỹ thuật, các sản phẩm đều đáp ứng chuẩn VietGap, GlobalGap. Có trên 1.200 hecta được cấp tiêu chuẩn để sản xuất vải xuất khẩu trên toàn tỉnh. Công tác quản lý, giám sát vùng trồng được quan tâm. Vải thiều được lấy mẫu để kiểm tra đánh giá trước khi xuất khẩu.

100% vải xuất khẩu đều đáp ứng các tiêu chuẩn của các nước nhập khẩu. từ tỉnh, huyện, xã, các cơ quan chuyên môn giám sát ngay từ khi chăm sóc, ra hoa, chăm bón, đến khi thu hoạch, đóng thùng xuất khẩu, đảm bảo cam kết với các thị trường.